Mưa bão và sức khỏe: Người già, trẻ nhỏ, người bệnh mãn tính cần đặc biệt lưu ý

Mỗi năm, nước ta phải hứng chịu hàng chục cơn mưa bão lớn nhỏ. Không chỉ gây thiệt hại về tài sản, mùa mưa bão còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là người già, trẻ nhỏ và người mắc bệnh mãn tính. Đây là nhóm dễ bị tác động bởi thời tiết thất thường, khí hậu ẩm ướt, nhiệt độ giảm, khiến bệnh cũ tái phát hoặc phát sinh các chứng bệnh mới.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết:

• Tại sao mưa bão ảnh hưởng đến sức khỏe?

• Người già, trẻ nhỏ, bệnh nhân mãn tính thường gặp những bệnh gì?

• Làm sao để phòng tránh bệnh trong mùa mưa bão?

• Giải pháp từ Y học cổ truyền giúp nâng cao sức khỏe, phòng bệnh, trị bệnh hiệu quả.

1. Mưa bão và tác động đến sức khỏe con người 

Mưa bão gây thay đổi mạnh về nhiệt độ, độ ẩm, áp suất khí quyển. Những biến đổi này khiến cơ thể khó thích nghi, dẫn đến hàng loạt vấn đề:

• Độ ẩm cao → vi khuẩn, virus phát triển mạnh, dễ gây bệnh hô hấp và tiêu hóa.
• Nhiệt độ giảm đột ngột → cơ thể bị nhiễm lạnh, làm suy yếu hệ miễn dịch.
• Áp suất khí quyển thấp → ảnh hưởng đến dịch khớp, gây đau nhức xương khớp.
• Điều kiện ẩm thấp → dễ phát sinh nấm mốc, gây dị ứng, hen suyễn.

Trong Y học cổ truyền, mưa bão mang theo phong, hàn, thấp tà. Khi cơ thể suy yếu, chính khí không đủ, ngoại tà sẽ xâm nhập, dẫn đến đau nhức, cảm lạnh, ho hắng, bệnh hô hấp và tiêu hóa.

2. Người già và bệnh xương khớp mùa mưa bão

Người cao tuổi thường có sức đề kháng yếu, khí huyết suy giảm, thận khí hư, xương khớp lão hóa. Khi mùa mưa bão đến:

• Đau nhức khớp tái phát: đặc biệt ở đầu gối, lưng, vai gáy.
• Tê bì chân tay: khó vận động, đi lại.
• Phong thấp: do ẩm thấp ngấm vào cơ thể.

2.1. Giải thích theo Y học hiện đại

Áp suất khí quyển giảm trong mưa bão khiến dịch khớp giãn nở, chèn ép dây thần kinh, gây đau nhức. Đồng thời, nhiệt độ giảm khiến cơ, gân co lại, làm cứng khớp.

2.2. Giải thích theo Y học cổ truyền

Người già vốn dương khí suy, tà khí dễ xâm nhập. Phong – hàn – thấp kết hợp tấn công vào kinh lạc, gây Tý chứng (đau nhức khớp).

3. Trẻ nhỏ và bệnh hô hấp mùa mưa bão

Trẻ em có sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ mắc bệnh trong thời tiết mưa bão.

3.1. Các bệnh thường gặp

• Cảm lạnh, cảm cúm: hắt hơi, sổ mũi, ho, sốt nhẹ.
• Viêm họng, viêm phế quản: do hít phải không khí lạnh, ẩm.
• Viêm phổi: nếu không điều trị kịp thời.
• Tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa: do thực phẩm nhiễm khuẩn trong mùa mưa lũ.

3.2. Phòng bệnh cho trẻ

• Giữ ấm vùng cổ, ngực, bàn chân.
• Hạn chế cho trẻ đi mưa, ngâm nước bẩn.
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin C.
• Dùng thảo dược dân gian: gừng, tía tô, kinh giới để giải cảm nhẹ.

4. Người bệnh mãn tính trong mùa mưa bão

Người mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, huyết áp, tiểu đường, hô hấp đặc biệt dễ gặp biến chứng khi mưa bão.

• Tim mạch – huyết áp: dễ tăng huyết áp, đau thắt ngực.
• Tiểu đường: khó kiểm soát đường huyết do thay đổi thói quen ăn uống, vận động.
• Hen suyễn – COPD: không khí ẩm dễ kích phát cơn ho, khó thở.
• Thận yếu: dễ phù nề, mệt mỏi.

Lời khuyên

• Dùng thuốc đều đặn, không bỏ liều.
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt khi đi ra ngoài.
• Tập vận động nhẹ tại nhà.
• Khám định kỳ để phòng biến chứng.

5. Giữ ấm cơ thể – nguyên tắc vàng trong mùa mưa bão

Một trong những khuyến nghị quan trọng nhất là: “Bà con nhớ giữ ấm cơ thể, đặc biệt là bàn chân, vùng cổ ngực”.

• Bàn chân: nơi tập trung nhiều huyệt đạo (Dũng Tuyền, Thái Xung…). Giữ ấm bàn chân giúp dương khí vững vàng, phòng hàn tà xâm nhập.
• Vùng cổ – ngực: chứa phổi, tim, khí quản. Giữ ấm khu vực này giúp phòng bệnh hô hấp.
• Lưng: là nơi thận khí ngự trị, giữ ấm lưng giúp phòng đau mỏi, suy nhược.

Ngoài ra, nên sử dụng túi chườm, ngâm chân nước ấm với gừng, muối, ngải cứu để tăng hiệu quả.

6. Dinh dưỡng và thảo dược phòng bệnh mùa mưa bão

6.1. Dinh dưỡng

• Ăn chín, uống sôi, tránh thực phẩm ôi thiu.
• Tăng cường rau xanh, trái cây giàu vitamin C.
• Uống nước ấm, tránh nước lạnh, đá.

6.2. Thảo dược dân gian

• Gừng: chống lạnh, kích thích tuần hoàn.
• Tía tô, kinh giới: giải cảm, ra mồ hôi.
• Quế, hồi: làm ấm cơ thể.
• Trà thảo mộc: giúp an thần, giảm stress.

7. Giải pháp Y học cổ truyền phòng và trị bệnh mùa mưa bão

7.1. Xoa bóp bấm huyệt

• Giúp lưu thông khí huyết, giảm đau nhức xương khớp.
• Tăng cường miễn dịch, phòng bệnh hô hấp.

7.2. Châm cứu, cứu ngải

• Điều hòa âm dương, tán hàn, thông kinh lạc.
• Hữu hiệu cho người đau xương khớp, suy nhược.

7.3. Sắc thuốc – hoàn tán

• Bài thuốc bổ khí huyết, ôn dương tán hàn.
• Giúp người già, người bệnh mãn tính tăng sức đề kháng.

7.4. Kết hợp Đông – Tây y

• Sử dụng thêm liệu pháp hiện đại: điện xung, siêu âm trị liệu, sóng cao tần.
• Đảm bảo hiệu quả phòng – trị bệnh toàn diện.

8. Lời khuyên cộng đồng khi mùa mưa bão đến

1. Chuẩn bị sẵn thuốc men: thuốc cảm, thuốc ho, dược liệu dân gian.
2. Giữ vệ sinh nhà cửa: thoáng mát, tránh nấm mốc.
3. Chế độ sinh hoạt hợp lý: ngủ đủ giấc, tránh stress.
4. Khám sức khỏe định kỳ: đặc biệt với người cao tuổi và bệnh nhân mãn tính.

Tiếp nối: Mưa bão và những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe

Mỗi khi bước vào mùa mưa bão, cơ thể con người phải chống chọi với nhiều thay đổi bất thường từ môi trường. Không chỉ đơn giản là việc đi lại khó khăn, giao thông ùn tắc hay ảnh hưởng sinh hoạt hàng ngày, mà còn là những nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe.

Thời tiết mưa nhiều, gió lạnh, độ ẩm tăng cao dễ làm giảm sức đề kháng, khiến vi khuẩn, virus sinh sôi mạnh mẽ. Đây chính là lý do tại sao vào mùa mưa bão, nhiều gia đình cùng lúc có cả người lớn tuổi lẫn trẻ nhỏ bị bệnh: người già thì đau nhức xương khớp, trẻ em thì liên tục ho hắng, chảy mũi, cảm lạnh.

Điều quan trọng là chúng ta phải chủ động phòng ngừa từ sớm, thay vì đợi đến khi bệnh tái phát hoặc trở nặng mới tìm cách chữa trị.

Giữ ấm cơ thể – nguyên tắc vàng trong mùa mưa bão

Trong y học cổ truyền, quan niệm “phòng bệnh hơn chữa bệnh” được đặt lên hàng đầu. Các thầy thuốc xưa từng dạy rằng: “Hàn khí nhập thân, bách bệnh sinh” – nghĩa là khi khí lạnh xâm nhập, nhiều bệnh tật sẽ phát sinh.

Trong mùa mưa bão, gió ẩm, gió lạnh kết hợp dễ gây “tà khí” xâm nhập qua da, đặc biệt ở những vị trí hở như bàn chân, vùng cổ, gáy, ngực. Vì vậy, bà con cần lưu ý:

• Giữ ấm bàn chân: Bàn chân được coi là “gốc rễ” của cơ thể. Khi chân lạnh, toàn thân sẽ lạnh theo, máu lưu thông kém dẫn đến co cứng cơ, đau nhức xương khớp. Việc mang tất, giày chống ẩm ướt là cực kỳ quan trọng.
• Che chắn vùng cổ – ngực: Đây là nơi dễ bị gió lạnh tấn công nhất, dẫn tới viêm họng, viêm phế quản. Một chiếc khăn quàng cổ mỏng thôi cũng đã giúp giảm nguy cơ bệnh tật.
• Tắm nước ấm, tránh gió lùa: Vào mùa mưa bão, nhiều người sau khi đi mưa về thường tắm gội ngay bằng nước lạnh. Đây là sai lầm dễ khiến cơ thể sốc nhiệt, gây cảm cúm.

Mưa bão và bệnh xương khớp ở người cao tuổi

Với người già, khi khí hậu chuyển lạnh ẩm, các bệnh xương khớp gần như bùng phát dữ dội. Đặc biệt là:

1. Thoái hóa khớp: Lớp sụn đã bị mòn theo tuổi tác, khi gặp trời lạnh ẩm, dịch khớp giảm khiến khớp dễ đau buốt, cứng đờ.
2. Viêm khớp dạng thấp: Đây là bệnh tự miễn, rất nhạy cảm với thay đổi thời tiết. Mùa mưa bão thường làm khớp sưng, đau, khó vận động.
3. Đau thần kinh tọa: Khi độ ẩm tăng, cơ bắp co cứng, chèn ép dây thần kinh tọa, gây đau dọc từ thắt lưng xuống chân.

Y học cổ truyền gọi đây là “chứng tý” – tức phong hàn thấp tà xâm nhập, làm tắc nghẽn kinh lạc, gây đau nhức.

Biện pháp hỗ trợ:

• Xoa bóp bấm huyệt để lưu thông khí huyết.
• Sử dụng các thảo dược ấm như quế, gừng, ngải cứu, độc hoạt.
• Uống trà gừng mật ong buổi sáng để làm ấm cơ thể từ bên trong.

Mưa bão và bệnh hô hấp ở trẻ nhỏ

Trẻ em vốn có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ bị tác động bởi môi trường. Trong mùa mưa bão, trẻ thường gặp phải:

• Ho, cảm lạnh, sổ mũi: Do dính mưa, nhiễm lạnh, hoặc phòng ẩm thấp.
• Viêm phế quản, viêm tiểu phế quản: Khi vi khuẩn, virus phát triển mạnh.
• Hen phế quản tái phát: Trời lạnh ẩm là yếu tố kích hoạt cơn hen.

Mùa mưa bão – nguy cơ bệnh mãn tính tái phát

Người bị bệnh mãn tính như tiểu đường, huyết áp cao, tim mạch, hen suyễn thường rất dễ trở bệnh khi thời tiết thay đổi. Nguyên nhân là:

• Huyết áp dao động: Khí hậu lạnh ẩm làm mạch máu co lại, dễ gây tăng huyết áp.
• Khả năng miễn dịch giảm: Cơ thể phải liên tục điều chỉnh, gây suy yếu.
• Thuốc men ảnh hưởng: Nhiều người bỏ thuốc, lười vận động trong mùa mưa.

Dinh dưỡng trong mùa mưa bão

Để phòng bệnh, chế độ dinh dưỡng là yếu tố không thể bỏ qua. Người xưa có câu: “Bệnh từ miệng mà vào”, nghĩa là ăn uống đúng cách sẽ là “thuốc bổ” tự nhiên.

• Tăng cường thực phẩm giàu vitamin C: Cam, quýt, bưởi, chanh giúp tăng sức đề kháng.
• Ăn thực phẩm ấm: Cháo gà gừng, canh hầm ngải cứu, trà quế giúp lưu thông khí huyết.
• Hạn chế đồ lạnh, dầu mỡ: Gây khó tiêu, dễ làm suy yếu hệ tiêu hóa.
• Uống đủ nước ấm: Thay vì nước lạnh, nước ấm giữ cơ thể luôn cân bằng.

Những thói quen tốt trong mùa mưa bão

1. Đi ngủ sớm, dậy sớm: Giúp cơ thể điều hòa theo nhịp sinh học tự nhiên.
2. Tập thở sâu: Hít thở chậm, sâu để tăng oxy, làm ấm cơ thể.
3. Vệ sinh không gian sống: Giữ nhà cửa khô ráo, tránh nấm mốc gây hại đường hô hấp.
4. Tích trữ thuốc men cơ bản: Gừng, tía tô, mật ong, dầu gió… để ứng phó kịp thời.

Lời cuối cùng tôi muốn gửi đến mọi người

Mùa mưa bão không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt, mà còn trực tiếp tác động đến sức khỏe của cả người già lẫn trẻ nhỏ. Nếu không chủ động phòng ngừa, bệnh tật dễ dàng tái phát và tiến triển nặng hơn.

Y học cổ truyền đã chỉ ra rằng: Giữ ấm cơ thể, điều hòa khí huyết, ăn uống hợp lý và duy trì vận động nhẹ nhàng chính là những “lá chắn tự nhiên” giúp chúng ta khỏe mạnh vượt qua mùa mưa bão.

Vì vậy, mỗi gia đình hãy quan tâm hơn đến sức khỏe bản thân và người thân trong thời điểm nhạy cảm này. Đặc biệt, nếu có bệnh mãn tính, hãy tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ, đồng thời kết hợp các phương pháp y học cổ truyền như xoa bóp bấm huyệt, sử dụng thảo dược để tăng cường hiệu quả phòng và chữa bệnh.